Johannesburg

Hij heeft een tijdje moeten wachten op mijn computer (door gebrek aan internet), maar hier is hij dan eindelijk: mijn verslag over Johannesburg!

Er is weer heel wat gebeurd sinds mijn laatste blog. Begin december had ik een paar dagen lekker vakantie. Ik ben naar het strand geweest en heb gegeten met een aantal mensen die nog in Stellenbosch waren. Ook heb ik mijn opa en oma een rondleiding door Stellenbosch gegeven, zodat zij ook een beeld hadden van waar ik het afgelopen half jaar gewoond heb.
5 December was het zo ver, ik stapte toen op de bus richting Johannesburg. Daar zou ik 10 dagen in een van de townships rondom Johannesburg verblijven, om het township leven te leren kennen. Townships zijn (delen van) steden die uit shacks of huizen bestaat en vooral bevolkt word door de wat minder vermogende, overwegend ‘zwarte’ bevolking. Hiervan zijn er heel veel rond Johannesburg, velen stammend uit de Apartheid. Er zijn 3 types townships. Een type 1 township is wat wij een krottenwijk zouden noemen, een wijk bestaande uit shacks van golfplaten met nauwelijks electriciteit en stromend water. Een type 2 township bestaat uit kleine, stenen huisjes met vaak maar 1 verdieping, gebouwd door overheid of liefdadigheid. De meeste huisjes hebben wel stromend water en electriciteit, maar niet van een kwaliteit die wij kennen. Weinig stopcontacten, overal electriciteitskabels en wc en badkamer vaak buitenshuis. Vaak staan er in de ‘achtertuin’ alsnog shacks of extra huisjes om de rest van de familie in te huisvesten. Een type 3 townsip is een ‘gewone’ buurt, maar waar de mensen nog steeds samenleven als in een township of een ‘village’. In de townships is de cultuur van de afrikaanse volken nog heel erg merkbaar, en familie is het belangrijkst.

Ik was uitgenodigd door een student die ik had leren kennen in Stellenbosch, die in een van de townships was opgegroeid. Mijn township experience kreeg een extra speciaal tintje door het overlijden van Nelson Mandela, waarvan ik hoorde toen ik in de bus zat. Ik werd door een vriend de student opgehaald op het station in Johannesburg, waarna we naar ‘zijn’ township gingen. Hij woont in Katlehong, in het gedeelte Ramakonopi west. Dit is een type twee township, en de eerste nacht sliep ik in het huis van de moeder van de student die me uitgenodigd had. Gelukkig was de badkamer binnenshuis, maar omdat ze het huisje aan het renoveren was (ja ook township huisjes hebben onderhoud nodig) was er geen warm water om jezelf te wassen. Maar zoals het echt townshipleven betaamt, gingen we gewoon lekker bij de buren douchen. De huisjes lijken van buiten erg armoedig, maar van binnen kom je vaak toch tekenen van rijkdom tegen: een massagedouche, een televisie of een computer. Ik werd zelfs een keer met een audi ergens naartoe gebracht. In de townships besteed men hun geld liever aan een telefoon of een goede auto, dan aan een duur huis.

De eerste avond was een welcoming party, die helaas te vroeg afgelopen was omdat er te weinig mensen waren en een ander persoon het een beetje te bont maakte waardoor we de tent uitgezet werden. Maar dit maakte niet uit want ik was erg moe van de reis en alle nieuwe indrukken, en we lagen dus ook redelijk vroeg op bed. De reacties op ons als ‘umlungu’ (spreek uit: meloengoe) wat ‘white person’ betekend in het isiZulu, een van de grootste afrikaanse talen in de townships, waren overwegend positief en we werden heel vaak in verband gebracht met Mandela. ‘Madiba Magic’ of ‘Thanks to Mandela’ zijn frasen die ik vaak gehoord heb als ik het over mijn aanwezigheid in de townships had.
De tweede dag zijn we met onze gastvrouw en haar kinderdagverblijf naar een waterpark gegaan. Hier zaten hele families met hun hele hebben en houden een gezellige dag te houden, met vooral veel muziek, dans, drank en voedsel. Het was een geweldige ervaring om het hele waterpark overladen te zien met mensen die zo kunnen genieten van wat muziek en gezelligheid. De kinderen waren ook erg lief, en de moeders leerden ons wat afrikaanse dansmoves, die we later in de kroeg weer konden showen. Dit was een lekker ontspannen dagje dus. Aan het eind van deze dag ben ik verhuisd naar een andere township: Vosloorus (vosloo in de spreektaal). Dit omdat Tony (de student die het organiseerde) vertelde dat daar meer te doen was dus het handiger was om daar te slapen. De eerste nacht sliep ik in het huis van Mpumulelo (Fresh) en zijn vriendin Green (haar afrikaanse naam was moeilijk te onthouden). Met de groep die daar al sliep zijn we uit geweest, en we hebben wat kroegen bezocht tot 7 uur in de ochtend. Toen we eindelijk thuiskwamen, helemaal moe van al het dansen, was het al licht. Ik dook het eerste beste bed in, maar er waren ook mensen die niet geslapen hebben en gewoon doorgingen.
Hoewel ik wel verhuisd was naar de andere township, waren er anderen in Kathlehong die niet zo graag wilden verhuizen, wat resulteerde in een tweedeling in de groep. Dat dit niet erg handig was in verband met vervoer en afspraken bleek de volgende dag (dezelfde dag als je meerekend dat we pas om 7 uur sliepen). Het plan was om naar Soweto te gaan, maar door een hele hoop miscommunicatie had de andere groep voor niets op onze groep staan wachten, en kon ik, hoewel ik heel graag mee wilde, niet meer mee.

Tussendoor even wat info over Soweto (South West Townsips), wat de grootste en beroemdste township is van Zuid-Afrika. Hier woonden twee Nobelprijs winnaars en toch vinden hier de meeste moorden en verkrachtingen ter wereld plaats, het is het rijkste township van Zuid-Afrika, maar er heerst ook de grootste armoede en het is de meest politieke township, maar met de meest ongeinteresseerde jeugd. Het heeft naar schattin drie tot vier miljoen inwoners en heeft niet veel bezienswaardigheden, maar meer plekken met historische betkenissen. De townsip werd in de jaren 80 bekend door gevechten en begrafenissen, maar ook door de niet-westerse manier van leven die er ontstond door de afstammelingen van de afrikaanse volken. Soweto is vooral bekend om de Studentenopstand in 1976 (tegen het verplicht spreken van Afrikaans op het zwart middelbaar onderwijs), die het begin was van een reeks opstanden van de Black Consciousnes Movement van Steve Biko in townships door heel Zuid-Afrika.

Maar in plaats van Soweto ging ik die avond met de groep uit ‘mijn’ township naar Johannesburg. Hier hebben we pizza gegeten en zijn we bij de band van een vriend van onze gastheer gaan kijken. De band heet Impande Core (kern van de ‘roots’) en speelt funky jazz. De muziek was erg goed. De volgende dag gingen we met de hele groep naar Johannesburg, waar we begonnen op de Top of Africa (het hoogste gebouw in Zuid-Afrika) vanwaar je een fantastisch uitzicht had over Johannesburg. Daarna wilden we naar de World of Beer (biermuseum) of Africa Museum, maar alles was dicht omdat het maandag was. Na een wandeling hebben we in een klein cafeetje wat gegeten, en ’s avonds hebben we een repetitie van Impande Core bijgewoond, omdat iedereen de muziek erg goed vond. Op de terugweg hadden we nog wat problemen met onze krakkemikkige taxi, maar uiteindelijk zijn we heelhuids terug in de townships gekomen.

Dinsdags was de State Memorial Service voor Nelson Mandela in Johannesburg. Hier zijn we naartoe gegaan. Het was nog een hele klus om er te komen, want het ov is niet echt top. Eerst moesten we met minibustaxi’s naar Johannesburg, en vandaar zouden er gratis bussen rijden naar het FNB-Stadion, waar de service gehouden werd. Maar omdat we (door onze fantastische organisatie-talenten) te laat bij de bushalte waren, waren alle gratis bussen al weg en hebben we, door de stromende regen, nog een andere bus moeten zoeken. Uiteindelijk zijn we er aangekomen (helemaal doorweekt) en hebben een plaatsje gezocht in de arena. We zaten in de bovenste ring (anders werd je helemaal nat) tegenover de privé-boxen van hooggeplaatste gasten, rechts van het podium. De sfeer in het stadion was droevig en feestelijk tegelijk, omdat in de afrikaanse cultuur elke emotie met zang en dans uitgedrukt was. Iedereen om ons heen was in het geel en groen (en zwart), de kleuren van de ANC, gekleed en zongen liederen over Mandela. Sommige liederen werden zo vaak herhaald of hadden een makkelijke tekst, zodat wij het ook mee konden zingen uiteindelijk. Opmerkelijk waren het luide gejuich voor vrijwel elke spreker, behalve President Zuma, hij kreeg een luid boe-geroep. Ook liepen de gemoederen hoog op toen op het grote scherm een groep aanhangers van de EFF (Economic Freedom Fighters, een exreme politieke partij die het marxisme-communisme aanhangt) te zien was. De spreker moest zelfs even stoppen om de menigte tot kalmte te manen. Verder verliep de service rustig. Wel hebben we lang in de rij moeten staan voor de bus terug naar Johannesburg, en eigenlijk was onze dag om toen we terugkwamen. We hebben toen wat gegeten bij Sophiatown, een restaurantje in de buurt van het Africa Museum, en ’s avonds hebben we rustig thuis gezeten en een film gekeken.

De dag erna was er ’s ochtends een township street soccer toernooi georganiseerd, maar aangezien ik niet zo’n voetbalfan ben had ik aan Tony gevraagd of ik misschien ergens mijn nagels kon laten doen, en gelukkig was zijn zus er erg goed in, dus heb ik mooie roze nagels gekregen. ’s Middags zijn we met de hele groep naar Soweto Towers gegaan, dat zijn twee oude fabriekstorens, mooi beschilderd en er is vanalles te doen. Ik ben met een klein groepje gaan paintballen, waar ik nu nog steeds blauwe plekken van heb, maar wat wel erg leuk was! Op de terugweg zijn we gaan eten bij The Tavern, waar ze lokaal voedsel serveerden. Daar heb ik Kota (of Bunny Chow) op, dit is brood met friet, een blaadje sla, en vlees. Heel moeilijk te eten zonder vies te worden!
De volgende dag gingen we weer op weg naar Johannesburg, nu voor het Apartheidmuseum. Dit was erg indrukwekkend, zeker met de speciale expositie over Mandela. Ik heb veel nieuwe dingen over mandela en de apartheid geleerd, maar er was teveel informatie om alles in een dag te lezen, dus ga ik hopelijk nog een keertje terug! Daarna moesten we alleen (onze gastheren waren niet mee) met de minibustaxi’s terug naar Johannesburg centrum komen. Dit was ons gelukt, alleen toen we daar aankwamen begon het erg hevig te regenen, en dat terwijl we al te laat waren voor ons volgende ‘culturele’ uitstapje: de South African Brewery, ofwel: The World of Beer. Hier kregen we uitleg over bier in het algemeen en de geschiedenis van Castle, de eerste zuid-afrikaanse brouwerij. Aan het eind mochten we natuurlijk wat biertjes proeven! ’s Avonds heb ik met andere nederlanders de Afrikanen laten kennismaken met de nederelandse keuken: hutspot. Met als alternatief voor rookworst een zuid-afrikaanse ‘Boerewors’. De hutspot viel goed en iedereen vroeg het recept! Daarna zijn we we weer op stap gegaan en hebben we weer van het uitgaansleven in de township genoten.

Op vrijdag hebben we uitgeslapen, en ’s middags zijn we naar een markt voor tweedehands kleding gegaan in Johannesburg, de drie dwaze dagen van de bijenkorf of de soldes in brussel is er niets bij, vergeleken met hoe de mensen daar in de bakken met kleding staan te graaien. Na eerst een beetje sceptisch toe te kijken, wordt de nieuwsgierigheid toch te groot en ga je net zo leuk meedoen. Maar van rivaliteit is geen sprake, ieder kledingstuk word netjes bekeken en als iemand (die je niet kent) iets ziet wat jou misschien zou staan, geven ze het aan je. Ik heb hier voor 60 rand (ongeveer 4 euro) 6 kledingstukken kunnen kopen, die uiteindelijk toen ik thuis was ook nog eens allemaal bleken te passen! Een geslaagde dag dus. Er was ook nog een reden voor het shoppen, ’s avonds was er weer een feest, die de locals speciaal voor ons georganiseerd hadden. Zo konden wij in onze ‘lokale’ kleding op het feest verschijnen. Na dit feest was het tijd vooreen rustdag. Onze gastheer voelde er niet veel voor om het programma van de groep te volgen (aangezien die een uitstapje naar Pretoria gingen maken), en nam ons mee naar het zwembad. Dit was een normaal zwembad, maar over de totale lengte maar maximaal 1.50 meter diep, omdat eigenlijk niemand echt k an zwemmen. Het was dus niet verrassend dat toen wij ‘umlungu’s’, toen we begonnen met zwemmen, meteen een horde kinderen en jongeren om ons heen hadden die ons vroegen hoe we zo konden zwemmen. Dus de rest van de dag hebben we geprobeerd om de afrikanen te leren zwemmen. Na een hapje eten in een fish and chips restaurant, gingen we naar een feest in pretoria, waar een beroemde afrikaase dj: Black Coffee, optrad. Deze avond was erg gezellig en voor velen van ons een kans om onze nieuwe dansmoves te showen aan de lokale bevolking. Helaas was de kater de volgende ochtend iets minder leuk. En aangezien iedereen bij mijn gastheer naar huis ging, ben ik weer verhuisd en heb ik de laatste dag en nacht doorgebracht bij Tony. Er was eigenlijk nog een feest in Soweto, maar daar had ik geen zin meer in en ik heb mijn dag slapend en lezend doorgebracht. De volgende dag werd ik door de oom van Tony naar het vliegveld gebracht.

Op het vliegveld zag ik, EINDELIJK, mijn vriendje weer. Ik was erg opgelucht en blij toen ik hem door de deur zag komen! We vlogen samen naar kaapstad (1 uur en 45minuten vertraging voor een vlucht van 2 uur…), waar we opgehaald werden door vrienden van me, en ons avontuur samen kon beginnen!